کد مطلب:36151 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:128

چهره ی کریه دنیا











(فقد نباك الله عنها و نعت لك نفسها و تكشفت لك عن مساویها)[1] «پس تحقیقا خدای تعالی تو را از دنیا با خبر كرده و دنیا خود خبر فنا و نیستی خود را به تو داده و پرده از چهره ی بدیهایش برداشته است»

در بعضی از نسخ مانند نسخه ابن ابی الحدید «نعتت هی لك نفسها» ضبط شده است. بنابراین معنای آن این است كه دنیا خویشتن را برای تو، توصیف كرده و عملا وصف فنا و نیستی خود را به تو رسانیده است.

[صفحه 184]

و در بعضی از نسخ نعت بفتح تاء آمده كه فعل ماضی واحد مذكر باشد و بنابراین عطف به نباء میباشد یعنی خداوند به تو از دنیا خبر داده و دنیا را برای تو وصف فرموده ولی انصافا این وجه سوم بعید است و با كلمه ی نفسها مناسبت ندارد و شاید مناسب ترین وجه، همان ضبط نسخه ی ابن ابی الحدید باشد.

باری در این جمله، دو مطلب تذكر داده شده است: یكی آنكه خداوند انسان را از وضع دنیا خبر داده و این حقیقتی است كه در جابجای قرآن كریم و كتب آسمانی دیگر به چشم می خورد و از باب نمونه این آیه را بنگرید: «و ما الحیاه الدنیا الا لعب و لهو»[2] این زندگی دنیا جز بازیچه و سرگرمی چیز دیگری نیست.

از این جمله می فهمیم كه دنیا دوستان، كودكند، كودك به یك شی بی ارزش دلبستگی پیدا می كند و برای آن، داد و فریاد راه انداخته و می جنگد، حمله می كند و اوقات خود را با آن می گذراند انسانهای خام و نپخته نیز سرگرم به اسباب فریبای دنیا شده و سرمایه ی عمر را تباه می كنند. آری دنیا بازیچه و عامل سرگرمی و غفلت است.

مطلب دوم اینكه دنیا هم خود را وصف كرده و پرده از چهره ی كریه خود برداشته و بدیهای خود را آشكار ساخته است او هر صبح و شام بی وفائیهای خود را در معرض نمایش گذاشته و می گذارد.

شاعری بر همین اساس و مبنا میگوید.


تو را دنیا همی گوید شب و روز
كه هان از صحبتم پرهیز پرهیز


صفحه 184.








    1. نعی به معنی خبر مرگ دادن است و در اینجا چون نسبت به دنیا داده شده مقصود این است كه دنیا از گذشت، فنا و نیستی خود خبر می دهد پس گویا خبر مرگ خود را داده است.
    2. سوره ی انعام، آیه ی 32.